05. Familiekroniek - de borgstelling 

             en andere financiële zaken. Zie Spreuken 6 : 1 - 5!

 

Vader en oom Johan deden zaken met de bank in Gorcum. Directeuren ervan waren Mr. F. en Mr. M., allebei Gereformeerd. Zij zagen een mogelijkheid voor expansie in de manufacturenzaak en raadden de twee broers aan, daartoe geld van de bank te lenen en de zaak om te zetten in een NV.

Dit gebeurde per 1 februari 1917; vader en oom Johan werden de directeuren van de NV Gebr. Snoeks Manufacturenhandel. Daartoe was een borgstelling nodig van de firmanten van ƒ 50.000.- elk; een schuldbekentenis hiervoor, d.d. 19 december 1918, berustte bij de bank. (Johan Snoek, geb 1920, Govertzoon: de twee broers waren niet elk maar beiden hoofdelijk aansprakelijk voor die f  50.000,-. Het ging dus niet om f 100.000,- maar om in totaal f 50.000,-)

Eerst werd de zaak van Duetz in Leerdam gekocht; daarna een zaak in Apeldoorn, één in Leiden en één in Haarlem.

In 1919 ging oom Jan Snoek werken in de zaak te Apeldoorn, à ƒ 25.- per maand, onder leiding van J.W. Braakman. Vandaar ging hij naar Leerdam, à  ƒ 60.- per maand; in 1924 werd hij chef van het filiaal in Haarlem en kon later die zaak voor zichzelf overnemen. (Johan Snoek, Govertzoon: Oom Jan nam niet de zaak in Haarlem over maar begon zelf een zaak, in een nieuwbouwwijk).

 

Na het overlijden van vader moest er in zijn plaats een nieuwe directeur bij komen. Oom Henk Snoek en hr van der Schee (schoonzoon van Duetz) solliciteerden; maar de benoeming ging naar A. Lub. De winkels "Leiden" en "Apeldoorn" werden al vrij snel afgestoten en van de overige filialen werd de leiding gedecentraliseerd:  van de zaak. in Gorcum werd oom Johan directeur;  oom Henk werd het van de zaak in Leerdam en A. Lub van Haarlem.

Omstreeks 1928 ging de bank failliet. Dat veroorzaakte een onbeschrijfelijke schok in Gorcum en omstreken. Zeer velen, die in vertrouwen hun spaargeld op die bank hadden uitgezet, waren het in één klap kwijt. De verwarring was zó groot, dat de kerkeraad besloot, de viering van het Heilig Avondmaal uit te stellen tot de rust enigszins zou zijn weergekeerd.

Ondanks protest van oma Snoek-de Kool ging oom Ko naar Mr. F. om de borgstelling terug te vragen; dit werd geweigerd.

Zo'n zes jaar later vond in Den Haag de definitieve liquidatie plaats van de bank. Mr. L.G. Hortensius, een neef van vader, was bij de besprekingen aanwezig. Toen de borgstelling ter sprake kwam zei hij over moeder: "Die weduwe leeft bij de gratie van haar broer." In zekere zin klopte dat: op advies van oom Zwerus had oom Ko immers het pand Dorpsstraat 53 gekocht van Koers en was moeder zijn huurster. Alleen de inventaris was moeders eigendom.

 

De liquidatoren zagen er niets in om een winkelvoorraad te gelde te gaan maken; bij het ontbreken van onroerend goed werd de borgstelling beschikbaar gesteld voor een bedrag van ƒ 1.000.-

Oom Johan accepteerde dat aanbod graag en kwam het papier, dat jarenlang als een zwaard boven moeders hoofd had gehangen, persoonlijk in Renkum aan moeder overhandigen.

"Terugontvangen 9 Febr. 1934 - Soli Deo Gloria", schreef moeder erop. Nu de dreiging van de borgstelling voorbij was, kon moeder met een gerust hart het pand van oom Ko overnemen, voor hetzelfde bedrag, dat hij ervoor aan Koers had betaald: ƒ 13.000.-

 

Mr. M. gaf zichzelf aan bij de politie als fraudeur; Wim meent te weten, dat hij drie jaar gevangenisstraf kreeg minus een half of een heel jaar gratie.

 

In 1944 ontmoette Trijnie dezelfde Mr. M, toen ze als zieke en berooide evacuée bij het echtpaar M. te Eindhoven in huis kwam, en bleef tot juni 1945. Zijn haast vaderlijke liefde en zorg, toen aan Trijnie bewezen, maken dat Wim en Trijnie hem, wat er ook gebeurd was, zeer hoogachten. Misschien bracht hij juist zoveel goedheid op door zijn misstap in het verleden.

 

Zie verder: Verweven Levens, door Wim Snoek.

 

Informatie van tante An-Both: de zaak in Leerdam, die wél goed ging, was verplicht, gedurende 10 jaar f 3.600.- per jaar te betalen voor de zaak in Gorcum, die nauwelijks iets opleverde. Deze verplichting bestond omdat ze één NV waren!