De busreis op 3 oktober  was zoals verwacht afschuwelijk. Vanwege de wagenziekte zat ik voorin, maar toch vond mijn maag het niet fijn. Mijn homeopathische reistabletjes zijn voor zo’n lange busreis toch niet afdoende, blijkbaar.

Bij de korte pauzes stapte ik steeds moeilijker in en uit de bus. En om negen uur ’s avonds bij het hotel had ik de aansporing van Maaike nodig om na het uitstappen weer in beweging te komen. Het leek wel freezing! 

Later las ik op internet dat freezing bij Parkinson inderdaad kan optreden na een periode van rust. Bah. Gelukkig heb ik er verder zelden last van.

In het hotel was soep en de een salade-bar was open. Ik wilde helemaal niets, maar nam na wat aansporing toch een kom soep. Gelukkig viel dat goed. Ik kon alcoholvrij biertje delen met een groepsgenootje.

Daarna reden we de koffers naar het Kleine Huis, waar onze kamers waren. Ik pakte de belangrijkste spullen uit, ze lagen voor de grijp in de koffer. Toen ik merkte dat het dekbed los op bed lag, legde ik meteen mijn gladde laken ook maar op mijn bed. Tanden poetsen en ‘onder de wol’. Inslapen lukte pas nadat ik om 23 uur een kwart slaaptabletje nam. Vervolgens redelijk goed geslapen.

Clarezia  ligt net buiten het dorpje Waltensburg/Vuors.  

Zoals vele dorpen in het Reto-Romaanse spraakgebied, hanteert ook Waltensburg/Vuorz een Duitse én een Romaanse naam. bron . Voor de leesbaarheid gebruik ik in dit dagboek steeds maar één van beide namen.

Het dorp Waltensburg ligt op 1100 meter in het Zwitserse kanton Graubünden, Officieel spreekt men er Reto-Romaans, maar met Duits kun je je goed verstaanbaar maken. Het dorp ligt op de zuidhelling van het Rijndal, hier Surselva genoemd. De Surselva is een 80 kilometer lang dal, met prachtige gletscherdalen aan de noordkant en lange, zonnige dalen in het zuiden. Hogerop wordt het landschap steeds ruiger.

Samen met de dorpen Andiast, Brigels, Rueun, Panix en Obersaxen wordt een bestuurlijke regio gevormd. Waltensburg is een reformatorische gemeente en bevindt zich daarmee op een geloofseiland in een overwegend katholiek bolwerk.   (bron )

Na het pinnen van Zwitserse Franken gingen we met de kabelbaan omhoog en lunchten op een bankje. Daarna liepen we omhoog naar een restaurant, waar we wat dronken en genoten van het uitzicht. (zie foto)

Op ons gemak liepen we daarna terug naar de kabelbaan, ‘vlogen’ ermee omlaag en liepen via een prachtig bospad terug naar het hotel. Overal hoorde je de koeienbellen. Het deed me aan de vakanties met Dries denken. Traantjes.

Half tien naar bed. Prima geslapen!

Vrijdag 6 oktober. Waltensburg bekijken en naar burcht Jörgenburg. 7 km

Ik sliep uitstekend en stond pas om zes uur op!

Wij gaan het rustig aan doen. Op de heenweg bekeken we het kerkje van Waltensburg. Er was een kansel met prachtig houtsnijwerk, en we zagen fresco’s, deels gerestaureerd, deels nog niet. De foto van Sint Jacobus met veel schelpen op zijn jas stuurde ik naar een kennis die al een paar keer naar Santiago liep. Sint Jacobus is namelijk de schutspatroon van de wandelaars. De schelp is veel te zien op de Camino’s, de pelgrimsroutes.

"In de christelijke iconografie is de schelp van de Grote mantel (Pecten maximus)

de attribuut van Sint Jacobus" las ik. 

Zaterdag 7 oktober. Naar Ilanz 11,75 km.

Om half tien vertrokken we via Waltensburg naar Ilianz. Eerst in de richting van de burcht, later via een bospad naar rechts en omlaag. Het was weer een mooi pad. 

De brug over de Rijn was voorzien van een dak, waarschijnlijk om hem sneeuwvrij te houden.

We liepen verder langs de oever. Het pad lag in de schaduw, het was er best fris. Bij een bankje in de zon warmden we op. Daarna liepen we door naar Ilanz.

’s avonds dekten tafelgenoot André en ik de tafel. Net als ik kon hij niet meer dan drie glazen tillen zei hij. Hij had ook last van tremor en tics. Volgens zijn huisarts was het geen Parkinson, maar autonome tremor.

Als ik op internet zoek naar 'autonome' tremor lees ik over tremors bij onder andere Parkinson (de tremor bestaat dan vooral in rust) en over Essentiele Tremor: het beven treedt vooral op als de handen gebruikt worden, en kan daarom erg hinderlijk zijn bij vele dagelijkse bezigheden. Behalve het beven treden geen andere symptomen op. (bron).

Maandag 9 oktober.  Van Schlans (1648 m hoog) via Brigels naar Clarezia (ca 1100 m).  13,5 km (kleine klim en daarna 600 m dalen)

Om halftien werden we met twee busjes naar Schlans gebracht. Drie kwartier later werd koffie en thee geserveerd, meegenomen uit Clarezia. Een half uurtje later begonnen we aan de wandeling.

Het was een prachtige route, meteen in het begin al kregen we uitzicht op het stuwmeer van Brigels. We zouden een omweggetje lopen, die iets langer was maar minder steil. Want in totaal zouden een klein stukje klimmen en daarna ongeveer 600 meter dalen.

Onderweg zagen we veel paddenstoelen, leuk! Op 1400 m hoogte was een grote picknik plek. We zagen de andere hotelgasten onder ons zitten eten. Wij hadden al een keer gepauzeerd en liepen nu door. Omdat Maaike naar het kerkje (S. Sievi St. Eusebius) wilde, kozen we de linker oever. Achteraf niet zo slim, want er zat een flinke klim in. We kregen ook een wat moeilijker pad, waar we over de boomwortels moesten klauteren. Maar wat was het er prachtig!

Dinsdag 10 oktober. Naar Brigels (rustdag)

 De andere drie van ons groepje wilden vandaag een dag voor zichzelf. Ik wilde ook een rustdag, maar wel een  eindje lopen. Jos ging met mij mee. 

We gingen om half elf weg, genoten van het bos en namen de tijd om foto’s te maken. Onder andere van de gentiaan  (‘s ochtends dicht, ‘s middags open), de paddenstoelen, onder andere inktzwammen, en ik kiekte ‘het mossendorp’. Gisteren zag ik de gentiaan ook, maar toen was ik te moe om hem op de foto te zetten. Het was leuk om te zien hoe snel de inktzwam een zwarte rand onder de hoed kreeg. 

Ik merkte opnieuw dat ik makkelijker omhoog en omlaag loop. Waar ik de eerste dag een stok pakte, liep ik gisteren en vandaag zonder.

In Brigels bekeken we de kerk, dronken koffie en kochten bananen en wat nootjes.

We lunchten op een bankje bij een kinderspeelplaats. Ik kiekte daar een (in mijn ogen) origineel fietsenrek. Daarna liepen we op ons gemak terug via de bosweg. Om drie uur waren we weer in het Kleine Huis. Elf km op de teller. Aardige rustdag!

Later volgde weer een steil pad. Maaike zei onderweg dat ze dit steile gedeelte niet meer in herinnering had. Ze begreep, dat het voor Jos en mij te steil was.  

De anderen lagen onderaan de afdaling plat op hun rug, Maaike dacht zelfs dat ze doorgelopen waren!

Ik ging ook even plat. “Over tien minuten is er een terras zijn met koffie”, wist Maaike. Ik krikte mezelf weer overeind. Elza en Tiane namen de kortste weg, door het beekdal van vanochtend met de klim omhoog. Jos en Maaike bleven bij mij. Op het terras trakteerde ik hen op cappuccino en ijsthee. Ik hoopte op een lift met auto naar Clarezia, maar die kwam niet. Maaike maakte een foto. De eerste paar mislukten, omdat ik het glas ijsthee voor mijn behuilde gezicht hield. Het was toen vier uur.

Op de weg omlaag zagen we een zwarte eekhoorn. Wat leuk! Het diertje was natuurlijk weg voor ik hem kon fotograferen. Volgens wikipedia komt de zwarte eekhoorn van nature voor in het oosten van de Verenigde Staten. In Europa staat deze soort  sinds 2016 op de lijst van invasieve exoten die zorgwekkend zijn voor de Europese Unie.  (Bron https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwarte_eekhoorn). Dat vond ik dan weer niet leuk om te lezen….

Bij de burcht aten we onze boterham. Jos ging daarna in de zon liggen, ik zocht een zitplekje in de schaduw.

Het is hier schoolvakantie, er waren veel kinderen aan het spelen. Later liepen we op ons gemak terug. Na een ijsthee op het terras van gisterenmiddag liepen we terug. Om drie uur waren we weer 'thuis'.

Na het avondeten nog wat kletsen en om half tien gaan slapen.

Om halfzeven waren we in Arnhem, en met drie minuten speling haalden we de trein van 18.46 trein naar Utrecht!! De trein naar Leiden ging om vijf voor acht. Om 20.37 waren we in Leiden. Jos ging lopend naar huis, ik werd door een taxichauffeur thuis gebracht. Ik zette een kop thee. Om kwart over tien lag ik in bed.

Ik kijk terug op een heerlijke vakantie. Ik kon meer dan ik verwacht had, mede dankzij de knie-braces 😀. Ik was nog een paar dagen stijf, waarschijnlijk een reactie op de inspanningen. Nou, dat had ik er graag voor over.

14 oktober

Prima geslapen. Pas na het ontbijt en de krant pakte ik de koffer uit en zette de wasmachine aan. Om negen uur had ik twee wassen opgehangen en was de koffer leeg. Toen pas zag ik een appje van mijn zus Mirjam. Haar kleindochter Hanne is gisterenavond geboren!