Plots Eenhandig - tips om zelfredzaam te zijn met gebroken pols of gebroken arm
(aangepast / aangevuld op 2 nov 2023)
Een uitgebreider verhaal dan alleen maar mijn aantekeningen staat hier
Dit zijn mijn aantekeningen, voor mezelf bijgehouden nadat ik begin april 2022 mijn bovenarm brak. Ik woon alleen
na breuk bovenarm, terwijl ik alleenwonend ben.
Misschien hebben anderen hier ook iets aan. Al is uiteraard elke situatie anders en ben ik beslist niet volledig
Op 4 april 2022 viel ik (om 16 uur) en bleek mijn bovenarm gebroken te zijn. Om 21.00 was ik weer thuis. Met moeite kreeg ik mijn schoenen en sokken uit, at de maaltijdsoep van de buurvrouw op en appte haar dat ik naar bed ging, morgen zou ik verder kijken.
Met mijn kleren aan ging ik naar bed, nadat ik een weekendtas onder het matras geprutst had, want ik moest rechtop slapen.
De eerste regelklussen
* ik vroeg thuiszorg aan
* Ik belde met de thuiszorgwinkel en vroeg een toiletverhoger aan. Een goede kennis die de volgende dag zou komen, haalde hem voor me op. Let op:als het toilet te hoog is, is het moeilijker te ontlasten en krijg je obstipatie; let ook op de hygiëne, want het spoelwater van het toilet gaat niet langs de randen van de toiletverhoger.
* Ik bestelde handgrepen met een zuignap (via bol.com), buuf zette ze op de muur. Het beviel me prima, als een handgreep los gaat zitten, zette ik deze gewoon weer even vast.
* Een van mijn mantelzorgers haalde mijn afvalgrijper uit de berging, we stopten hem in een emmer water-met-chloor, spoelden hem schoon en droogden hem af. Hiermee kon ik gevallen zaken van de grond rapen (goedkoper dan een helping hand uit de (thuiszorg) winkel 😀). Het is fijn dat ik ook vrijwilliger ben bij de straatjutters, daardoor had ik de afvalgrijper in de berging liggen.
* Ik legde een bloknootje op tafel, voor de klusjes die ik niet kan, dit kon ik dan gericht vragen aan passanten/ bezoek
* En dan mijn agenda. Ik verzette afspraken of zei ze af. Eén van mijn bezoekers was zo aardig om de doorgestreepte afspraken voor me uit te gummen, zodat ik weer overzicht kreeg (gelukkig schrijf ik afspraken meestal met potlood in mijn agenda)
Eigen bed of Hooglaag bed
Ik besloot in het bed van mijn (in maart 2021 overleden) echtgenoot te gaan slapen. Zijn bed stond bij een kast, waar ik kussens tegenaan kon zetten. (Ik moest namelijk rechtop zittend slapen…, een gebroken arm moet ‘hangen’, zei de chirurg). Het matras van mijn bed werd op zijn matras gelegd, omdat mijn bed erg laag is. De komende dagen experimenteerden we met een slaapzak onder het voeteneind van het matras, een rugzak achter een kussen, een stoel of tafel aan het voeteneind van het bed, om te voorkomen dat de matrassen weggleden…. Uiteindelijk sliep ik met drie kussens achter me, tegen de kast aan gestapeld. Een deel van de nacht zat ik beneden op de bank, waar ik soms alsnog in slaap viel.
Een hooglaagbed van de thuiszorgwinkel lenen is uiteraard gemakkelijker, ik had geen idee of ik met een gebroken arm een geldige indicatie zou krijgen voor zo’n bed. Ik miste de energie om dat te vragen, en in het geval ik een indicatie zou krijgen, een andere plek voor mijn eigen bedden te regelen.
Je kunt zo’n bed (tweedehands) ook kopen inclusief nieuw matras en laten bezorgen voor ca 700 euro. (thuiszorgbedvoordeel.nl), en waarschijnlijk is het nog goedkoper via marktplaats of dergelijke sites. Maar in dat laatste geval moet je wel het vervoer zelf regelen en het bed de trap op naar mijn slaapverdieping zien te krijgen.
Eten en drinken
* Met een stukje anti-slip onder een broodplank of botervloot, kun je eerder zelf brood klaarmaken (een speciaal bord hiervoor is bespottelijk duur). (Een rolletje anti-slip is o.a. te koop bij Blokker voor ca € 10,00. Je kunt er stukken afknippen, als het vuil is kun je het wassen).
* Een melkpak met een draaidop openmaken deed ik zittend op een stoel. Ik klemde het pak tussen mijn knieën. Daarna kon ik het met mijn goede hand opendraaien. Eventueel doe je dit met hulp van een opener.
* Blikjes met één hand openmaken. Het is me niet gelukt hier een werkbare oplossing voor te vinden. Ik liet de blikjes openen doen door bezoek of buren.
* Vrienden vragen om voor je te koken. Het niet hoeven koken maakte mijn leven ook makkelijker. Het scheelde getob, boodschappen doen en ik had natuurlijk veel minder afwas.
* Het blok kaas (waar een kaasschaaf voor nodig is) verving ik zodra het op was door plakjes kaas of zachte kaas. Tot het blok kaas op was, vroeg ik bezoek om kaas te schaven.
Adl (wassen en aankleden)
De thuiszorg kwam de tweede avond zo laat (ik ga altijd om ongeveer 22 uur naar bed) dat ik de avondzorg afbelde en met mijn gewone kleren aan naar bed ging. De volgende ochtend liet ik de avondzorg helemaal stoppen. Voordeel: ik voelde me na het opstaan aangekleed, ging op een gegeven moment ook boodschappen doen voordat de ochtendzorg kwam (want ik stond gepland tussen 10 en 11 uur)
Ik deed elke ochtend schone kleding aan, altijd blouses, met korte of lange mouwen, en een vest. Een T-shirt of hemd aantrekken vond ik te pijnlijk.
Broek en sokken
Ik koos ervoor een trainingsbroek aan te doen in plaats van een gewone broek.
En ik deed ‘slappe’ sokken aan, die ik met één hand kon aan- en uitdoen. Gevolg was wel, dat mijn benen dik werden, maar dat ging over toen ik zelf weer de iets strakkere sokken / kniekousen aan kon doen.
Een BH aantrekken.
Er bestaan BH’s met een voorsluiting, maar met een gebroken arm is dat waarschijnlijk toch heel pijnlijk. Anders moet je hulp accepteren tot je het zelf kunt. Of geen bh… maar dat was voor mij persoonlijk geen prettig idee. Ik accepteerde dus hulp van de thuiszorg.
Op de hulpmiddelenwijzer staan aantrekhulpen voor een bh, en een filmpje met tips hoe je de bh met één hand aan kunt krijgen.
Schoenen aantrekken.
Met een beetje geluk heb je schoenen in huis met klittenband of een rits. Die kun je met één hand aan of uit krijgen.
Gewone veterschoenen kun je (laten) voorzien van elastische veters. Dan blijven de veters gestrikt als je ze uittrekt en stap je er met een (lange) schoenlepel in. (niet geschikt voor wandelschoenen, de elastische veters zijn daar te kort voor)
Er bestaat ook een systeem met een draad en wieltje, bijvoorbeeld voor wielerschoenen of kinderschoenen, misschien zijn ze ook geschikt voor wandelschoenen. zie ekoi.com. Het is mij niet gelukt ze aan te schaffen
Daarnaast kun je veterblokjes proberen. Zie bijvoorbeeld https://hulpmiddelenwijzer.nl/hulpmiddelen/schoenveterblokjes
De veterstopjes van een wandelmaatje komen van Bever Sport.
Op scouters (www.scouters.nl) zag ik nog veel meer soorten elastische veters , vaak verkrijgbaar op internet en niet duur. Zoek bijvoorbeeld bij 'hulpmiddelen' op elastische veters of klik hier https://www.scouters.nl/hulpmiddelen/?search=elastische+veters
Op scouters (www.scouters.nl) zag ik nog veel meer soorten elastische veters , vaak verkrijgbaar op internet en niet duur. Zoek bijvoorbeeld bij 'hulpmiddelen' op elastische veters of klik hier
Ga als je er toe in staat bent eens kijken bij een
Blokker (schap met kleine hulpmiddelen), de
Handyman (heeft allerlei hulpmiddelen) of een
thuiszorgwinkel.
Veel kringloopwinkels hebben ook zorg-
artikelen zoals rollators, soms zelfs een
hooglaagbed (Ziekenhuisbed)
Afwas
Met een hand afwassen valt niet mee. Er zijn afwaskwasten met een zuignap, als dat stevig staat, kun je met de goede hand de vaat er langs halen.
Een tafelmodel afwasmachine kan een uitkomst zijn, maar vraagt toch altijd nog wat ruimte (en is vrij kostbaar).
In mijn geval bracht een buurvrouw uitkomst, in ruil voor een kop koffie en een praatje. Ze vond het jammer dat ik op een gegeven moment zelf weer kon afwassen :-) en komt nu af en toe een ‘bakkie doen’ zonder dat ze de vaat hoeft te doen.
Een ‘open deur’ is natuurlijk om de afwas zoveel mogelijk te beperken (kopjes en mokken omspoelen, kruimels van een bord afvegen, enz).
Het toilet
Je kunt een toiletverhoger of overtoilet-stoel lenen bij de thuiszorgwinkel. De toiletverhoger leg je op het toilet, nadat je de wc-bril omhoog gezet hebt (er zijn verschillende hoogtes). Let op hygiëne, want het spoelwater stroomt er niet langs.
Het gebruik van een overtoiletstoel: je zet de wc-bril omhoog. Daarna zet je de stoel boven het toilet, de pootjes zijn verstelbaar. De stoel heeft armsteunen. Let op de hygiëne, want het spoelwater stroomt er niet langs….
Met één hand papier afscheuren van de closetrol valt niet mee. Een vriendin scheurde een heleboel velletjes van een closetrol, reeg ze met een naald aan een stevige draad, en gaf het aan me. Thuis moest ik de schroeven van de wc-rol-houder ietsje losdraaien, zodat de draad achter die schroeven kon. Voor mij was het een groot gemak. Helaas vergat ik, om er een foto van te maken.
Ze had zelf een systeem om eenvoudiger een closetrol met een hand te vervangen , zie de foto hiernaast
Pijnstillers
Neem pijnstillers goed in. Bijvoorbeeld om de 6 uur 1000 mg paracetamol. Let op, meestal gaat het dan om 2 x 500mg maar er bestaat ook paracetamol van 1000 mg. 4 x 2 tabl wordt dan 2000 mg… om de zes uur betekent niet tijdens de maaltijden plus voor het slapen gaan, maar bijv om 6 uur, om 12 uur, om 18 uur en om 24 uur of om 8 uur, 14 uur , 20 uur en om 2 uur ( bv als je toch naar het toilet moet). Het is logisch, maar wordt heel vaak verkeerd gedaan.
Medicatie afbouwen. Als één tablet minder niet lukt, bouw dan af met een half tablet. Je hebt dan meer kans dat het dan wel lukt.
Ook dat lijkt logisch, maar niet iedereen bedenkt dat.
Sling en oefeningen
De sling die ik in het ziekenhuis kreeg was te kort. Op advies van fysio bestelde ik een nieuwe bij bol.com
Hier bleek ook een filmpje te staan, dat laat zien hoe je de sling aanbrengt. Naast de bestelinfo (ik kon er geen link van kopiëren)
Op de site https://www.asz.nl/folders/arm_252/gebroken-bovenarm-afd-chirirugie.pdf
staan foto’s van het aanbrengen van de sling en tips voor oefeningen van de schouder (overleg wel met fysio of arts of je ze al mag doen)
Spraakherkenning
Met één hand typen kan lastig zijn, bij een gebroken arm of gebroken pols, maar ook bij bijvoorbeeld de Ziekte van Parkinson of na een hersenbloeding of herseninfarct.
OPLOSSING (bij de iPhone): onderaan het toetsenbord
- Het icoontje microfoon schakelt de dicteerfunctie in
- Het icoontje toetsenbord schakelt de dicteerfunctie uit
Iets meenemen
Met een gebroken arm kun je geen rugzak dragen. Voor kleine dagelijkse gebruiksvoorwerpen zoals een mobieltje , ov-pas en pinpas vond ik een klein heuptasje handig.
Toen ik weer wat verder van huis kon, kocht ik een grotere heuptas, geschikt voor een waterflesje en lunchpakket. Mobiel en pasjes kunnen er ook in.
Het omdoen van de tas was soms een uitdaging. Met mijn goede hand hield ik hem op de rug, drukte de tas tegen een muur of boom en kon hem daarna op mijn buik vastgespen. Daarna de ‘buidel’ doordraaien, zodat de tas weer op de buik hangt en je bij je kostbaarheden kunt.
In een schort met zakken kun je soms ook van alles meenemen 😀
Iets meenemen als je pols en hand in het gips zitten, kan met een katoenen tas. Doe deze over je hoofd en schouder, dan kun je daar wat mee transporteren. Als de schouderbanden van de tas de juiste lengte hebben, kun je de tas ook nog als sling gebruiken, door je arm erin te hangen.
Als je op krukken loopt kun je vaak wel een rugzakje omhangen voor transport van je eigendommen.
Net als bij een gebroken arm kun je ook nu in een schort met zakken kun je soms ook van alles meenemen 😀
Handige sites (niet volledig)
https://hulpmiddelenwijzer.nl/hulpmiddelen/
http://Www.Rsi-vereniging.nl - geen hulpmiddelen, misschien wel tips
http://www.vitality.com/ , (toen ik keek was de site tijdelijk uit de lucht)
https://www.vegro.nl
https://www.welzorg.nl
https://www.scouters.nl/keuzehulpen/
https://scouters.nl/ik-wil-beter - gebaseerd op de zelfredzamhidsradar
Facebook groep: https://www.facebook.com/groups/ScoutersNL
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
Feedback en aanvullingen welkom: ria-snoek@hotmail.com
Succes en beterschap!
Ria Snoek
Aanvullingen naar aanleiding van mijn blog op parkinson.nl
Hoe kom ik van liggen in bed naar zitten (iemand met gebroken pols)
(Antwoord van mij en anderen)
- Op je zij draaien, benen uit bed, met je goede arm jezelf omhoog duwen / tot zit brengen / komen
- Op de rug liggen, benen omhoog, en dan met een ‘zwiep’ de benen omlaag en zelf tot zit komen. Ik kan het zonder handen, maar ik vermoed dat het met een gebroken pols te pijnlijk is
- Pas zag ik iemand eerst op de buik draaien, en dan de benen 1 voor 1 uit bed, en dan kon ze opstaan. Ze had dat van een mensendiek therapeut geleerd, want zoals ik het opschrijf klinkt het heel gevaarlijk. Zij had geen gebroken pols.
- Event hulp / advies thuiszorg/wijkverpleging of misschien nog beter, een ergotherapeut vragen. Hij / zij kan bij je thuiskomen en advies geven die in jouw situatie helpend is.
- Bij thuiszorgwinkels (bijvoorbeeld Medipoint of vegro) kun je een papegaai lenen. Die kun je naast of achter je bed zetten. Je mag hem drie maanden gebruiken.
- Bij thuiszorgwinkels (bijvoorbeeld Medipoint of vegro) kun je ook een “ Betty“ lenen. Dat is een beugel die je aan de zijkant van het bed vast maakt. (Vraag even na van te voren of deze ook op je eigen bed past). Om te gaan zitten draai je hem boven het bed en om te gaan staan draai je hem juist naast het bed.
- Ook zijn er touwladdertjes te koop die je aan het voeteneinde vast kunt maken. Maar ik denk dat die het beste werken met 2 handen.
- Kijk eens op scouters.nl. Ga bv naar de zelfredzaamheidsradar. Google op “zelfredzaamheidsradar, scouters” Dan kom je er. In die radar kun je dan op zoek n tips… https://www.scouters.nl/nieuws/scouters-en-de-zelfredzaamheidsradar/of https://www.scouters.nl/ik-wil-beter/
Liggend medicatie innemen
Heb jij een tip hoe ik al liggend de medicatie van 8.00 kan slikken zonder dat het een natte boel wordt?
- Je kunt een drinkbeker proberen met een dop, waar een buigzaam rietje in kan. Zo’n rietje waar je hoek van 90 graden in kan maken. Vervolgens op je zij liggen en zuigen. https://www.google.nl/search?q=drinkbeker+met+rietje&ie=UTF-8&oe=UTF-8&hl=nl-nl&client=safari
- De medicatie opzuigen. Vraag je apotheek of het medicijn dat je gebruikt ook in zuigtablet verkrijgbaar is